• प्रस्तावना
  • कृषिविषयक पद्धती
    • समपातळी मशागत
    • आंतरपीक पद्धती
    • सरी पद्धती
    • आच्छादनाचा वापर
    • चिबड जमिन
  • भौतिक पद्धती
    • समपातळी चर
    • सपाट ओटे
    • जैविक बांध
    • घळ नियंत्रक बांध
    • समपातळी बांध
    • ढाळीचे बांध
    • दगडी बांध
    • अनघड दगडी बांध
    • ओहोळ बांध
    • कंटूर बांध
    • विखुरलेले चर
    • सलग दगडी समतल बांध
    • सलग समतल चर
    • पाणी व गाळरोधक बंधारे
    • गवतांची लागवड
    • वनशेती
    • वनीकरण
  • जलसंधारण
    • गॅबियन बंधारा
    • वनराई बंधारा
    • कोकण विजय बंधारा
    • घडीचा बंधारा
    • रस्त्याच्या मोर्‍या बंद करणे
    • अस्तरीत वनराई बंधारा
    • वळण बंधारा
    • मातीनाला बांध
    • सिमेंट नाला बांध
    • कोल्हापूर पद्धतीचा बांध
    • भूमिगत बंधारा
    • खोदतळे
    • शेततळे
    • सामुहिक तलाव
    • विहीर पुनर्भरण
    • कोकण जलकुंड
  • Contact us
Contact No.020-24467215
Picture
Picture
कोल्हापूर पद्धतीचा बंधारा

नदी, नाला पात्रामध्ये हंगामातील शेवटचा पाऊस, तसेच दीर्घकाळ टिकणारा प्रवाह बंधार्‍यात लाकडी फळ्या अथवा लोखंडी गेट टाकून अडवला जातो, त्या बंधार्‍यास के.टी. बंधारा म्हटले जाते. सदर बांधकामाचा प्रयोग सुरुवातीला कोल्हापूर जिल्ह्यात यशस्वी झाल्याने यास कोल्हापूर पद्धतीचे बंधारे असे नामकरण झाले.

​उद्दिष्ट्ये
१) जलसंधारण व त्याद्वारे पिकांना थेट संरक्षित पाण्याची सोय करणे.
२) परिसरातील जलस्रोतांचे पुनर्भरण करून, भूगर्भजल पातळी वाढण्यास मदत करणे.

​​जागा निवड
१) नाल्याची खोली कमीत कमी १.५ मी. पर्यंत असावी.
२) नाल्याच्या तालाचा उतार ३ टक्के पर्यंत असावा.
३) नाल्याचे दोन्ही काठ मजबूत असावेत व पायासाठी कमी खोलीवर कठीण स्तर असावा.
४) बंधार्‍याच्या आसपास विहिरींची संख्या जस्त असावी.

​​संरचना
बंधार्‍याचा पाया कठीण स्तरापर्यंत व दोन्ही काठात गुताव्यासाठी खोदकाम करून घ्यावे, बांधकामासाठी साहित्य चांगल्या दर्जाचे असावे, दरवाजे बसविण्यासाठी बांधकामात सोय असावी, बांधकामावर २१ दिवसांपर्यंत पाणी मारावे, दगडी बांधकामात सिमेंट व वाळूचे प्रमाण १:५ असावे. पाण्याची गळती होऊ नये, म्हणून दरवाज्यामध्ये रबरी सील टाकावे. पावसाळ्याच्या अखेरीस बंधार्‍याचे दरवाजे बंद करावेत व पावसाळ्यापूर्वी काढावेत, दरवाजे गंजू नयेत यासाठी त्यांना गंधक लावावे.

Powered by
✕